Dr Wojciech Oczko - prekursor koncepcji wychowania nie tylko młodzieży, ale i całego społeczeństwa jako ludzi wykształconych, dbających o zdrowie i sprawność fizyczną.
Wojciech Oczko (inna forma nazwiska: Ocellus; ur. w 1537 roku w Warszawie, zm. 26 grudnia1599 w Lublinie) – doktormedycyny i filozofii, humanista, nadworny lekarzkrólów polskich: Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Jeden z twórców medycyny polskiej, wenerolog i twórca polskiej balneologii – dziedziny medycyny zajmującej się badaniem leczniczych właściwości wód mineralnych i innych substancji naturalnych oraz ich zastosowaniem w terapii. Propagował uprawianie kultury fizycznej, widząc w niej korzyści zarówno dla ciała, jak i dla ducha.
Pochodził ze średnio zamożnej rodziny mieszczańskiej, jego ojcem był warszawski stelmach, Stanisław Oczko. Posiadał dwóch starszych braci – Rościsława i Baltazara.
Początkowo nauki pobierał w miejskiej i katedralnej szkole przy kolegiacie św. Jana w Warszawie, po czym w 1559 roku rozpoczął studia w Krakowie na Wydziale Filozoficznym. Nie ukończywszy formalnie studiów powrócił do rodzinnej Warszawy, gdzie zamierzał obrać drogę duchowną. W roku 1560 jako kleryk niższych święceń objął altarię w kościele św. Ducha dzięki protekcji najstarszego brata – Rościsława. Już na początku 1562 roku wyjechał ponownie do Krakowa, gdzie kontynuował naukę i w rezultacie uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. W podzięce za wsparcie finansowe jakie otrzymał od Kapituły Warszawskiej wrócił do Warszawy i objął stanowisko rektora w szkole kolegiackiej.
Studia odbyte w Akademii Jagiellońskiej nie zaspokoiły zainteresowań naukowych Wojciecha Oczki, dlatego też zdecydował się na wyjazd do Włoch. Wkrótce potem zwiedził Hiszpanię i Francję. Przebywając czasowo w Montpellier zapoznał się z działalnością naukową starej, znanej szkoły lekarskiej. Dążył do wszechstronnego wykształcenia, a z owych kilkuletnich wojaży wyniósł rozległą wiedzę, znajomość języków, a także prądów humanistycznych, które wywarły wpływ na jego późniejszą postawę życiową i zainteresowania intelektualne.
W roku 1569 wrócił do Warszawy i rozpoczął praktykę medyczną w szpitalu Św. Ducha, gdzie opiekował się chorymi i ubogimi. Rozwinął także praktykę lekarską zyskując licznych pacjentów. Sukcesy na polu leczenia chorób i coraz większy rozgłos sprawiły, że od lipca 1576 roku został powołany przez króla Stefana Batorego na stanowiska nadwornego lekarza i sekretarza. Lata służby na dworze były okresem największej aktywności Wojciecha Oczki - badał wówczas m.in. źródła lecznicze w Szkle i Jaworowie pod Lwowem. Od 1598 roku mieszkał w Lublinie, gdzie zmarł rok później.
Naczelnym postulatem jego twórczości była poprawa i uzdrowienie dotychczasowego życia moralnego społeczeństwa polskiego. Jego nowatorska twórczość, pisana po polsku była wynikiem chęci zapoznania Polaków z najnowszymi osiągnięciami współczesnej medycyny. W swoich traktatach lekarskich stosunkowo wiele miejsca poświęcał zagadnieniu ruchu jako metodzie leczniczej i profilaktycznej. Był zwolennikiem poglądu, że pomiędzy wysiłkiem fizycznym, a pracą intelektualną i wypoczynkiem musi być zachowana równowaga. W szczególności zalecał jazdę konną, zapasy, szermierkę, dźwiganie ciężarów, grę w piłkę i tańce, jako ćwiczenia najbardziej wszechstronne. Obok gimnastyki przypisywał także wielkie znaczenie sposobowi odżywiania się.
Napisał dwa fundamentalne dzieła w języku polskim, pisane w duchu nowoczesnej medycyny (z uwzględnieniem anatomii, chirurgii, ale także i dietetyki), poszerzając w ten sposób słownik polskiej terminologii medycznej.
- „Cieplice” - pionierskie dzieło zapoczątkowujące polską balneologię, klasyfikujące wody mineralne i lecznicze występujące w Polsce, opisujące ich działanie oraz podające metody leczenia nimi. Data wydania Cieplic (1578) jest uważana m.in. za symboliczny początek uzdrowiska iwonickiego, którego wody zostały opisane w tejże pracy.
- „Przymiot” - pierwszy polski podręcznik wenerologii.
Opracowano na podstawie artykułu doc. dr Piotra Kowolika „Wojciech Oczko – lekarz polskiego odrodzenia i jego koncepcje” (Miesięcznik Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 03/2014) oraz na podstawie informacji zawartych na stronie www.wikipedia.pl.